در بخش ابتدایی برنامه حمید نیلی، رئیس انجمن هنرهای نمایشی مهمان تلفنی برنامه شد تا در مورد ادقام چند موسسه مربوط به شاخه های هنری توضیحاتی ارائه دهد.
وی با اظهار بی اطلاعی از جزئیات این ادقام گفت: من هنوز اطلاعات خاصی در این مورد ندارم اما امیدوارم این اتفاقات باعث خیر و برکت شود. اما باید نکته ای را عرض کنم، ما نمی توانیم بر اساس یک نسخه برای همه انجمن ها یک راهکار کامل و جامع پیشنهاد دهیم زیرا ساختار انجمن های نمایشی کشور به دو علت متفاوت است. اول اینکه ساختار این انجمن ها بر اساس انتخابات است و دوم اینکه ما دیگر با یک تشکل صنفی روبرو شده ایم و به این دلایل باید یک کار کارشناسی خوب روی این موضوع قرار بگیرد. ساختار انجمن ما نسبت به ساختار انجمن های دیگر مانند موسیقی بسیار متفاوت است.
اکبرلو با طرح این سوال که چرا قواعد حقوق تئاتر به اندازه ی سینما و موسیقی توسعه پیدا نکرده است بخش گفتگو را آغاز کرد.
قراردادهای شفاهی، پاشنه آشیل تئاتر
رضوانی راد توضیح داد: پاسخ به این پرسش را باید در چهارچوب تحلیل اقتصاد تئاتر دید. در سینما حدود 3 دهه است که ما با ورود سرمایه مواجه هستیم. در موسیقی هم همین اتفاق از اوایل دهه 80 افتاد. اما ورود سرمایه به تئاتر از اوایل دهه 90 اتفاق افتاد و باعث رونق سالن های نمایش خصوصی شد و آرام آرام تئاتر هم به موسیقی و سینما در بحث بازار سرمایه پیوست. وقتی سرمایه وارد هنر می شود با خودش پیچیدگی می آورد، بنابراین دیگر ضمانت اجراهای اخلاقی کافی نخواهند بود و به این دلیل است که ورود سرمایه به عرصه هنر همراه خودش توسعه حقوقی می آورد. با ورود سرمایه گذار به هنر، بحث سود و زیان اقتصادی مطرح می شود. سرمایه گذار برای بازگشت پولش نیازمند قواعد حرفه ای است. تئاتر برای سال های طولانی با ضمانت اجراهای اخلاقی اداره شده است و به همین دلیل ما شاهد قرارداد های شفاهی بسیاری در سنت حقوقی تئاتر هستیم و همین قراردادهای شفاهی پاشنه ی آشیل تئاتر هستند. با ورود سرمایه این ضمانت اجراهای اخلاقی کارکرد خود را از دست داده اند و نیازمند تبدیل شدن به ضمانت اجراهای حقوقی هستند. حقوق باید اجرای قراردادهای حرفه ای را تضمین کند. در این سال ها با شکل گیری شورای داوری خانه تئاتر و پیگیری شخصی برخی هنرمندان، با افتتاح دادسرای فرهنگ و رسانه و ورود سرمایه ، ما شاهد پیدایش پیچیدگی در تئاتر هستیم.
رحیمی گفت: ما وقتی می توانیم از حقوق صحبت کنیم که اول معلوم باشد من اساسا چه کاره هستم و تا وقتی که ما با یک وزارتخانه ای روبرو هستیم که یک شیر بی یال و دم است و معلوم نیست نقشه ای که برای منِ هنرمند دارد چیست نمی توان از حقوق صحبت کرد.
وی افزود: تعدد شکایات رو به افزایش است و این مسئله ای است که باید مورد بررسی قرار بگیرد زیرا اکثر اینها قرارداد هم دارند اما بازیگر یا تهیه کننده نمی خواهند آن را بپذیرند چرا ،چون یک واژه اقتصاد تئاتر آمده و یک تئاتر خصوصی ایجاد شده و فقط توسط اشخاص پیش می رود و هیچ گونه ضمانتی از آنها گرفته نمی شود. هنوز مسئله سرمایه گذار و تهیه کننده در تئاتر تعریف خاصی ندارند.
رحیمی ادامه داد: چرا الگوی کسب و کاری که وزارت ارشاد بین سال 91 تا 94 تهیه کرده است، به هنرمند داده نمی شود؟ از طرفی این را ارائه نمی دهند و از طرفی انواع رانت ها وجود دارد.
جامعه مدنی، زایشگاه اصلی قواعد حقوقی
رضوانی راد در مورد وضع قوانین جدید گفت : بار ایجاد قوانین جدید را باید جامعه مدنی به کمک کنش اجتماعی افراد به دوش بکشد. ما نباید منتظر دولت و وزارت ارشاد باشیم. ما باید از کمک نهادهای موجود مثل خانه ی تئاتر، کنشگران و عوامل تئاتر استفاده کنیم. جامعه مدنی یکی از زایشگاه های اصلی قواعد حقوقی است.
وزارت ارشاد باید جلوی چانه زنی را بگیرد
رحیمی در تکمیل صحبت های رضوانی راد گفت: ما نتیجه ی کنش افراد را گرفته ایم اما متاسفانه به دلیل عدم وحدت بین هنرمندان و وجود لابی، چانه زنی ایجاد می شود. وزارت ارشاد باید جلوی چانه زنی را بگیرد تا هر کسی نتواند در برابر روندی که در مجمعی ایجاد شده است میانبر پیدا کند و برای رانت های خودشان چانه زنی کنند.
رانت هنگامی ایجاد می شود که توزیع تسهیل یکسان نیست و این می شود که 90 در صد تئاتر ما ضرر می دهد و 10 درصد میلیاردی می برد. دولت نباید پشت پرده اجازه چانه زنی به کسانیکه جلوی فعالیت های گروهی را می گیرند بدهد.
2 میلیارد تومان سهم هنرمند از بودجه 13 میلیاردی!
رضوانی راد با تاکید بر اینکه اکثر امور مربوط به هنرمندان باید به نهاد صنفی واگذار شود گفت: یک سازمان حمایتی توزیعی که نمی خواهم نامش را ببرم و کارش حمایت از هنرمندان است، سال گذشته 13 میلیارد تومان بودجه گرفته است، در پایان سال 11 میلیارد از آن 13 میلیارد تومان خرج حقوق، دستمزد و بودجه جاری آن سازمان شده است! یعنی شما یک سازمانی را نگه داشته اید، 13 میلیارد هزینه کرده اید تا آن سازمان 2 میلیارد را به هنرمند بدهد! این ابلهانه و فاجعه بار است. ما لیست طویلی از این دست سازمان ها داریم. این امور باید به نهاد صنفی واگذار شود. کارکرد ویژه نهاد صنفی همین است و جایگاهش بین دولت و مردم است. دولت نباید تصور کند بزرگ شدن نهاد صنفی به معنای کوچک شدن دولت است چون اساسا دولت باید کوچک شود و کارآمدیش در کوچک شدن است. کارآمدی دولت در این است که حوزه فرهنگ و هنر را به اهالی هنر بسپارد و خودش به حوزه سیاست گذاری بپردازد.
وی در ادامه توسعه نهاد داوری در خانه تئاتر را راهکاری برای حل اختلافات هنرمندان دانست.
مهمان تلفنی برنامه مهدی قلعه، بازرس خانه تئاتر مشکل اصلی اختلافات در قراردادها بین هنرمندان را عدم معرفی خانه تئاتر به عنوان حکم بیان کرد و این قضیه را سبب حل بسیاری از اختلافات دانست.
پذیرش داوری خانه تئاتر، راه حل مشکلات حقوقی است
رحیمی در پاسخ به مهدی قلعه گفت: مشکل ما تنها عدم معرفی خانه تئاتر به عنوان حکم نیست، مشکل اینجاست که هنرمندان به هیچ عنوان رای شورای داوری خانه تئاتر را نمی پذیرند.
راد در جمع بندی پیشنهاد داد برای حل این مشکل هر کس وارد خانه تئاتر می شود به طور اتوماتیک شرط داوری خانه تئاتر را بپذیرد.
«شب تئاتر» از مجموعه «شب های هنر» محصول گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما است که شنبه ها ساعت 23 به صورت زنده روی آنتن می رود. تهیه کنندگی این برنامه را امین اشرفی بر عهده دارد و سردبیری و اجرای آن را منوچهر اکبرلو عهده دار است.
تهیه و تنظیم: حوریه سادات هاشمی
ارسال دیدگاه
ارسال
جهت مشاهده دیدگاه های کاربران کلیک نمایید
دیدگاه ها