پیام فروتن درباره اوضاع کلی وضعیت کنونی طراحی صحنه در تئاتر چنین گفت: اوضاع طراحی صحنه در ایران بسیار اسفبار است. خیلی کم شاهد طراحی صحنه های خوب هستیم و یا حتی طراحی صحنه هایی که از حداقل استانداردهای تئاتر برخوردار باشند. شرایط تولید طراحی صحنه سخت است و تقریبا اجرایی نیست. بزرگترین مشکل طراحی صحنه در حال حاضر سالن هایی هستند که در یک شب چند اجرای مختلف دارند. در نتیجه اگر قرار باشد طراحی صحنه ای وجود داشته باشد، به این دلیل که مجبورند هر شب دکور را بچینند و جمع کنند و این خود مستلزم زمان انرژی و هزینه است از آن استقبال نمی شود. دکور تئاتر حتما باید روی صحنه فیکس شود چراکه اصل اول تئاتر ایمنی است. وقتی دکور پورتابل است روی صحنه فیکس نمی شود و هرلحظه امکان سقوط دکور روی بازیگر است. و ما این اصل اول را فراموش می کنیم. سالن های چند اجرایی که غالبا خصوصی هستند باعث این اتفاق برای طراحی صحنه شده اند. مورد دوم اینکه اگر قرار باشد در یک شب چند اجرا رفته شود زمانبندی آنها چگونه خواهد بود. تئاتر یک مراسمی است که ریشه در آیین های باستانی دارد. تئاتر آدابی دارد. سالن های چند اجرائه حتی باعث شده اند آداب تئاتر فراموش شود. چرا که بعد از اتمام اجرا باید سریعا همه چیز جمع شود و برای تئاتر بعد گروه بعد آماده شوند. باید توجه کرد که هنر تئاتر شریف است. تئاتر دکان نیست. متاسفانه تئاتر به یک دکان برای درآمدزایی تبدیل شده است. در ایران ما تمام بازیگران و کارگردانان را هنرمند می دانیم، تمامی عوامل سینما، تئاتر و تلویزیون را هنرمند می دانیم، که اینطور نیست. باید این مرزبندی را مشخص کنیم، بخشی سرگرمی سازند و بخشی هنرمندند. به دلیل مخدوش شدن این مرز بندی ما شاهد اجراهای اسپیناسی هستیم. که یک سری چهره اسمشان روی بیلبورد می رود اما بازی نمی کنند.
برخی افراد فقط پول به تئاتر می آورند و معتقدند که باید عضو خانه تئاتر شوند
پیام فروتن دراین باره می گوید: من به تئاتر گلریز اعتقاد دارم. سالهاست دارد پول خودش را در می آورد. اما بچه های این تئاتر هیچ وقت خودشان را هنرمند نمی دانند. آنها سرگرمی سازند
ما بحث سرگرمی در تئاتر و تئاتر روشنفکری و درما را تفکیک نکرده ایم. اگر بتوانیم تفکیکشان کنیم اقتصاد تئاتر هم فعال می شود. برای بخش سرگرمی ساز تئاتر خصوصی خوب است اما برای تئاتر دانشجویی، تئاتر روشنفکری، تئاتر اندیشه ورز عمیقا با تئاتر خصوصی مخالفم و در این بخش کاملا با تئاتر دولتی موافقم. حال تاثیر این کار روی طراحی صحنه؛ در کشورهای دیگر که تئاتر یک هنر توسعه یافته است، اسپانسرها و شرکت های بزرگ خصوصی کمک های زیادی به تئاترها می کنند و از مالیات هایشان کم می شود. ما سازوکارهای اقتصادیمان نیز با تئاتر مشکل دارد. وقتی برای درام و تئاتر اندیشه ورز اسپانسرینگ وجود داشته باشد در آن زمان تاثیرش را در طراحی صحنه می بینیم. درآن زمان سالن های خصوصی استاندارد بسیاری می توانند ساخته شوند، در آنصورت یک اجرائه می شوند و امکان طراحی صحنه ثابت وجود خواهد داشت.
اکبرلو ادامه داد: آیا این کار در ایران آرمانی است؟ آیا شدنی است؟
این شرایط اصلا آرمانی نیست، بلکه رئالیستی و واقع گرایانه است، به شرط آنکه مدیریت شود. در هیچ یک از نهادها از اقتصادی گرفته تا فرهنگی مدیریتی وجود ندارد. و هیچ تعامل مستقیمی بین بخش اقتصاد و فرهنگ نیست. حتی سیاست های تشویقی می تواند صاحبان سرمایه را به سمت تئاتر بکشاند تا به این بخش کمک مالی کنند .
اکبرلو پرسید: با توجه به گفته شما که تا زمانیکه شرایط حداقلی ایجاد نشود طراحی صحنه نمی کنید، پس چرا این رشته را در دانشگاه تدریس می کنید، از فضای مجازی استفاده می کنید و در این زمینه بطور تخصصی کتاب ترجمه می کنید؟
فروتن پاسخ داد: اینکه دیگر این کار را نمی کنم انتخابی شخصی است. سالهاست شرایط نامطلوبی برای طراحی صحنه ایجاد شده است. در یکی دوسال گذشته چیزی که بیشتر آزاردهنده است شرایط سخت افزاری نیست. شرایط نرم افزاری فرهنگی تئاتر است. هیچ اخلاق حرفه ای در تئاتر وجود ندارد. در سینما تلویزیون و تئاتر طراح صحنه برده کارگردان است. و هرچه زمان می گذرد این قضیه بدتر می شود.
همچنین در زمینه اخلاق حرفه ای در هنر نظر ایشان بر این است که باید در دانشگاه اخلاق حرفه ای تدریس شود. چراکه امروزه اخلاق هیچ جایگاهی در سینما و تئاتر ایران ندارد.
سهم نظام آموزشی در این زمینه چیست؟ آیا دانشجو را ماهر و حرفه ای بار می آورد؟
نه! به واسطه مسائل اقتصادی که داریم دانشگاه ها با بحران مالی روبرو هستند. طراحی صحنه رشته ای است که پول لازم دارد. بخش زیادی از خلاقیت طراح صحنه منوط به مواد و متریال و کارگاه و ... است. دانشگاه ها غالبا این تجهیزات را ندارند و یا تجهیزات فرسوده دارند. بخش دیگر اینکه در سیستم وزارت علوم ما دوره ام اف ای نداریم، فقط دوره ام ای داریم، درواقع دوره فوق لیسانس پژوهشی 2 ساله داریم. اما برای رشته های هنری باید ام اف ای سه چهار ساله داشته باشیم که آخرین مرحله تحصیل در رشته هنر است. در ام ای دوره های کارآموزی تعریف نشده اما در ام اف ای کارآموزی دارد که در نظام ما تعریف نشده است. که بتواند سیستم آموزشی را به سیستم بازار وصل کند.
در طول این سال ها مرکز هنرهای نمایشی و انجمن طراحان صحنه خانه تئاتر برای طراحی صحنه چه کرده اند؟
هیچ کاری نکرده اند!
نقش مدرسان در این حرفه چیست؟
یک استاد هنر همکار دانشجویش است تا بتواند او را بر سر شوق آورد و ایده ها، خلاقیت ها، نهفته های آفرینش گری خود را بروز دهد. دانشگاه هنری باید یک کانال و مجموعه ای باشد که دانشجویان بتوانند همدیگر را پیدا کنند گفت و گو کنند یکدیگر را تحلیل کنند تا یک فضای با نشاط پویا ایجاد کنند. استاد باید به روز باشد، نباید همیشه سرکار حرفه ای باشد. موظف است در فضای دانشگاه تئاتر اجرا کند.
«شب تئاتر» از مجموعه «شبهای هنر» محصول گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما است که شنبهها ساعت ۲۳ به صورت زنده روی آنتن میرود. تهیه کنندگی این برنامه را امین اشرفی برعهده دارد و سردبیری و اجرای آن را منوچهر اکبرلو عهده دار است.
ارسال دیدگاه
ارسال
جهت مشاهده دیدگاه های کاربران کلیک نمایید
دیدگاه ها