به گزارش روابط عمومی شبکه چهار سیما، 

 در «میز طبیعت» برنامه‌ی سه‌شنبه 16 مهر، سیاوش یالپانیان به‌عنوان مجری-کارشناس «چرخ»، میزبان مرتضی اسلامی، کارشناس ارشد تنوع‌زیستی بود. 
این گفت‌وگو با بحث درباره‌ی عوامل آسیب به حیات‌وحش آغاز شد؛ « جوامعی که در حاشیه‌ی یک زیستگاه زندگی می‌کنند، اولین لایه‌ای هستند که از مواهب تنوع زیستی آن زیستگاه بهره‌مند می‌شوند. اگر ارتباط آنها پایدار و بهینه باشد، اولین حافظان زیستگاه هستند و اگر ارتباط آنها یک‌سویه و مخرب باشد، اولین لایه‌ای هستند که به زیستگاه آسیب می‌رسانند. به‌طور کلی ما عوامل تهدید حیات‌وحش را می‌توانیم به دو دسته تقسیم کنیم؛ دسته‌ی اول طرح‌های توسعه‌ای که توسط دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ اجرا می‌شود؛ مثل راه‌ها، معادن، مجتمع‌های صنعتی که داخل یا حاشیه‌ی زیستگاه ایجاد می‌شوند و ... . دسته‌ی دوم بهره‌برداری جوامع محلی از زیستگاه‌های حیات‌وحش است؛ مثل برداشت چوب، شکار، چرای دام در زیستگاه و ... .»

منافع بومی‌ها را فراموش نکنیم
اسلامی در ادامه‌ی صحبت‌هایش به دلایل اصلی از بین رفتن حیات‌وحش در برخی مناطق کشور پرداخت: « در سال‌های اخیر اتفاقات خوبی برای آموزش جوامع محلی درباره‌ی اطلاع‌رسانی عمومی برای ارزش‌های حیات‌وحش افتاده است. اما گاهی یک نکته فراموش می‌شود؛ منافع جوامع محلی. به‌طور مثال اگر روستایی از حیات‌وحش خسارت می‌بیند، آیا اهالی روستا می‌توانند با انجام کار آموزشی به سمت حفظ حیات‌وحش هدایت می‌شوند؟ خسارت‌هایی که این نوع روستایی‌ها متحمل می‌شوند، مثال‌های زیادی دارد؛ مثلا روستایی که کنار یک جنگل واقع شده و پلنگ گاو‌های روستایی‌ها را می‌کشد و ... . گاهی حافظان حیات‌وحش یک‌طرفه قضاوت می‌کنند و انتظار دارند که همه بی‌چون و چرا در راستای حفاظت از حیات‌وحش قدم بردارند و بحث تضاد منافع را در نظر نمی‌گیرند. این مساله هم بی‌انصافی است و هم نشدنی. شما نمی‌توانید از خانواده‌ای که معیشت آن از طریق باغ و دام می‌گذرد و خسارت زیادی می‌بیند، انتظار داشته باشید که آن خانواده چشمش را به روی معیشت خودش ببندد و حیات‌وحش را حفظ کند. البته موارد زیادی بوده که جوامع محلی ما این کار را کرده‌اند. مثلا پیش آمده که گرگ به گله‌ی گوسفندان حمله کرده اما چوپان با وجود اسلحه داشتن، آن گرگ را از بین نبرده است. اما ما از همه نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم درباره‌ی این ماجرا اخلاقی برخورد کنند. مدیریت تضاد منافع جوامع محلی بسیار مهم است.»

باید تعارض‌ها را مدیریت کنیم
بخش پایانی گفته‌های این کارشناس ارشد تنوع زیستی به راهکارهای حفظ حیات‌وحش توسط جوامع محلی اختصاص داشت: « راه‌حل پاک کردن حیوان و کشتن آن نیست. چند کار می‌توان انجام داد که در دنیا هم انجام می‌شود. خوشبختانه قرار نیست ما چرخ را از اول اختراع کنیم. راهکارهای زیادی در دنیا انجام شده و در ایران هم سازمان‌های مردم‌نهاد کارهای مختلف خوبی در مناطق کشور انجام می‌دهند. راهکارها به چند دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند؛ اولین راهکار مدیریت تعارض است. به‌طور مثال کسی که دامدار است، طوری از دام مراقبت کند که هیچ‌ حیوان گوشت‌خواری نتواند به گله‌ی او حمله کند. مثلا می‌توانند گله را شب‌ها در آغل نگهداری کنند. راهکار مدیریت تعارض بسیار سخت است چون شرایط مناطق مختلف بسیار متنوع است. راهکار بعدی جبران خسارت با بیمه و شکل‌های دیگر است. به‌طور مثال در هند بودجه‌ی سالانه‌ی زیادی برای خسارت‌های ببرها و پلنگ‌ها به دام‌های اهلی به مردم پرداخت می‌شود. در ایران هم این مساله آغاز شده اما با سختی‌هایی همراه است. البته باید این نکته را گفت که مدیریت تعارض بر جبران خسارت مقدم است. راهکار سوم این است که مردم از طریق حیات‌وحش ذینفع و درآمدزا شوند. این اتفاق دشوار اما یک راهکار دائمی است. الان حفاظت از حیات‌وحش در ایران بسیار هزینه‌بر است ولی تخریب آن درآمدزا است. مهم‌ترین ابزاری که برای حیات‌وحش در دنیا استفاده می‌شود، اکوتوریسم یا گردشگری حیات‌وحش است. در ایران به خوبی می‌توانیم از این الگو استفاده کنیم تا حیات‌وحش برای مردم محلی درآمدزا شود. مثال‌های موفقی در استان‌های قزوین، سمنان و ... هم وجود دارد.» در بخش‌های دیگر این قسمت «چرخ»، کسری کریمی‌طار مهم‌ترین بازی‌های ویدئویی پاییز را معرفی کرد و گزارشی از پاتوق فضانوردان به مناسبت هفته‌ی جهانی فضا روی آنتن رفت. 
«چرخ» به تهیه کنندگی الهه بهبودی سه روز در هفته، یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه، ساعت ۱۹ به‌صورت زنده از شبکه‌ی چهار پخش می‌شود.