برنامه پیشران با موضوع "جایگاه اقتصاد چرخشی در توسعه پایدار" دوشنبه 7 اسفند ماه با حضور دکتر رضا مکنون عضو هیات علمی دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه امیرکبیر و دکتر اسکندر امیدی نیا معاون اموزش و پژوهش و رئیس دانشکده محیط زیست سازمان محیط زیست از شبکه چهار سیما پخش شد.

دکتر مکنون بعد از ارائه تعریفی جامع از اقتصاد چرخشی گفت: در راند اول، محیط زیستی ها به پاک سازی و دفن بهداشتی می پرداختند و تصور میکردند مرگ، آخر کار است و هیچ کس به دنبال ارزش اقتصادی و قابلیت استفاده مجدد از آنها نبود. در نتیجه مواردی که ارزش داشت، جدا می شد و در اقتصاد چرخشی قرار میگرفت و مواردی که ارزش آن کمتر است به تکنولوژی خاصی نیاز دارد. با کامل شدن این چرخه، در انتها  زباله به طلا بازچرخانی می شود که ما در این مورد در کشور عقب هستیم.

در دنیا  و در ایران تصفیه در حد شرب انجام شده است و در پروژه یکی از دانشجویانم در این مورد از تمام مراجع امضا گرفته شده و تایید کردند که شرب نیز بلامانع است، بنابراین در حال حاضر از نظر مهندسی و تکنیکی صد در صد قابل احیا است و تکنولوژی های مختلفی در ایران نیز وارد شده که میتوان انجام شود و باید از نظر صرفه و میزان آن بررسی شود.با واگذاری جمع آوری زباله به پیمانکاران در تهران، متوجه شدند ارزش اقتصادی بسیاری در آن است و این اولین قدم به شکل خیلی ابتدایی در استفاده از ضایعات است.

ما به ابتدای چرخه نیز باید توجه کنیم و اصلاحاتی انجام شود، اگر دنیا میخواهد پلاستیک را کنار بگذارد ما در چرخه پلاستیک را باید از ابتدا کنار بگذاریم، در برخی فروشگاه ها پلاستیک عرضه نمی شود و یا هزینه بیشتری دریافت میکنند.

در بخش حمل و نقل و نگهداری مواد نیز باید دقت شود که چطور بسته بندی شود که ضایعات نگهداری آن کاهش یابد.در بخش مصرف نیز باید الگوی مصرف را رعایت کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه اقتصاد چرخشی میتواند در بستر اقتصاد تاثیر مثبت داشته باشد؟ گفت:این حرکت باید در دو، سه بعد صورت بگیرد، مورد اول قوانین است، برای ایجاد کارخانه یا صنعت در ایران، ارزیابی زیست محیطی مورد نیاز است که تاییدیه یک مرکز مستقل و نظارت سازمان محیط زیست در این مورد میتواند ضروری باشد. در اجتماع نیز سه شنبه های بدون خودرو مطرح شده و فرهنگ را تغییر خواهد داد. مورد بعدی آموزش است، عمده مدارس و دانشگاه ها در دنیا دفتر توسعه پایدار دارند، که فکری که جامعه یا صنعت باید انجام دهند در دانشگاه پایلوت می شود.

دکتر امیدی نیا در گفتگو بیان داشت: ما اقتصاد چرخشی را داشتیم و داریم و عناوین آن جدید است، مثال ساده آن صنعت چغندرقند است که از آن قند میگیرند و از زباله آن ملاس و از ملاس در کارخانه الکل سازی استفاده می شود.

ما برای اینکه چالش های زیست محیطی خود را حل و فصل کنیم، به جد نیازمند کاربست تکنولوژی های نوین در همه حوزه های اقتصادی هستیم.

وی یکی از چالشها را پلاستیک دانست و گفت ما «دوباره بی زباله، دوباره بی پلاستیک» را شروع کردیم و در حال حاضر پت پلاستیک که یک پلیمر است، 400هزار تن وارد طبیعت می شود و پاسخ تکنولوژی این است که ما به سمت طبیعت برویم و از میکروارگانیسم هایی استفاده کنیم که این پت را از بین ببریم و ژاپن در این زمینه به نتایجی رسیده است.

وی با بیان اینکه هیچ توسعه ای بدون عوارض نیست، افزود: محیط زیست حق الناس آیندگان است و ما باید از تکنولوژی های نوین استفاده کنیم تا کمترین ردپای زیست محیطی را داشته باشیم.

وی با تاکید بر اقتصاد سبز و نگاه سبزسازی مشاغل گفت: در این مورد ما نیازمند مقررات، فرهنگ سازی (رفتارسازی) و آموزش های اجتماعی هستیم، و در خصوص آموزش های اجتماعی بسیار ضعیف هستیم وبرای ایجاد تحول در این حوزه باید سازمانهای مردم نهاد و انجمنهای علمی ورود پیدا کنند.

وی در ادامه به کیفیت غذا اشاره کرد و گفت: تازه خوری در جامعه ما کردار روزمره نیست در صورتی که علت کم خرید کردن در برخی کشورها گرانی نیست، تازه خوری است چون به شدت به غذاهای تازه اهمیت میدهند.

در مورد اصول اقتصاد چرخشی گفت: مثلا در بحث تفکیک زباله بایداز بدو خانواده شروع  شود.

دکتر امیدی نیا با اشاره به توسعه پایدار که یک حرکت جمعی است، گفت: در بخش کشاورزی کمیته های پسماند کشاورزی در استانها حتما باید فعال شوند. در این حوزه میتوان با استفاده از تکنولوژی محصولات تراریخته تولید کرد که سموم حذف می شوند و اقتصاد چرخشی ما میتواند نفس بکشد.

برنامه «پیشران» به تهیه کنندگی سودابه آقاجانیان، محصول گروه دانش شبکه چهار سیماست که به صورت هفتگی سه شنبه شب ها، حوالی ساعت ۲۱ پخش می شود.