در برنامه «چرخ» پاسخ داده شد:

آیا گستردگی بوی نامطبوع در تهران به زلزله وفعالیت دماوند مربوط بود؟

بیست وهفتمین برنامه چرخ با موضوع «پروژه تعیین حریم گسل های ایران» با اجرای محمدرضا مقدسیان وحسین فروتن با میزبانی دکتر علی بیت اللهی ،دبیر کارگروه ملی زلزله صورت گرفت .

دکتر بیت اللهی در ابتدای گفت وگو در پاسخ به این سوال که آیا گستردگی بوی نامطبوع در این هفته به زلزله وفعالیت دماوند مربوط بود؟گفت:پخش شدن بوی بد در تهران در این وسعت یک امر بی سابقه بود ه وپدیده ی تکرار پذیری نبوده که منشا مشخصی داشته باشد .متاسفانه دلایل روشنی در در مورد عوامل انسان ساز یا مواردی که توسط کارخانه ها تولید می شود وجود دارد ولی ما بافرض ادعای صادقانه نماینده های سازمان های مختلف موردی نیافتیم به جز حفر ورسیدن به فاضلاب قدیمی در مکان ساختمان پلاسکو که این حفاری موجب گشودن راهی برای خروج گاز محبوس در فاضلاب قدیمی شده وبه نقاط دیگر رسیده است .البته اگر این فرضیه هم رد شود باید به دنبال علت های دیگری باشیم .در مورد فعلی به دلیل مخالفت جهش وزش باد نسبت به کوه دماوند این بو از آن ناحیه نیامده است .در بررسی انجام شده بویی که در شهر پیچیده بود در هر ناحیه به صورت های مختلف بوی زباله سوخته یا لجن وگاز استشمام شده است .در مورد احتمال لرزش زمین وایجاد بو به این دلیل هم نباید احتمال را هر چقدر کوچک نادیده بگیریم .در بررسی مربوط به زلزله در اثر فشارش وتنش قبل زلزله در خلل وفرج هایی که گاز بوده خروج داریم .در این گزارش همه موارد بررسی شد ودر جمع بندی هیچ ارتباط معناداری با هیچ یک از عوامل نداشتیم.این نتیجه به دلیل نبود سنجه های مربوط به این عامل است .لرزه ی کوچکی هم رخ نداده است ولی این آمدن زلزله را نفی نمی کند .

دبیر کارگروه ملی زلزله در مورد تعیین حریم گسل ها توضیح داد:خطر وقوع زلزله در کلیه شهرهای کشور وجود دارد ووجود ایستگاه های پایش بسیار ضروری است .این پایش به خصوص روی خط گسل ها ابزاری است که میتوانیم برای جلوگیری از آسیب های گسترده روی آن حساب کنیم .در شهرهای تهران ،مشهد ،تبریز ،کرمان ،زنجان این آیین نامه ابلاغ شده است .ساخت بیمارستان ،مدرسه ومراکز ستادی نباید روی حریم گسل ها باشد .برج های موجود در این حریم ها در تهران قبل از ابلاغ این آیین نامه بوده است . مثلا در شمال تهران گلابدره ،فرحزاد ،دارآباد وتجریش کوچه های تنگ وشیب دار ومناطق ساخته شده داریم که برخلاف قیمتهای بالا برای تهیه زمین موقعیت خطرناکی دارد .در مورد الویت های مقاوم سازی در درجه اول بیمارستانهای تعیین شده سپس مدارس در نمودار خطر قراردارند .

وی در پاسخ به این سوال که موقعیت سایر شهرهای کشور چگونه است ؟گفت :این آیین نامه در تبریز هم ابلاغ شده است .طول گسل های موجود نزدیک به چهل هزار کیلومتر است .در گذشته نیاکان ما هرجایی آب بوده را برای ایجاد تمدن وشهر انتخاب می کردند به همین خاطر غالب شهرها در حریم گسل ها هستند .حدود 9درصد سرزمین در محدوده پرخطر هستند که شامل بیست وهفت درصد جمعیت ایران است .

نکته بعدی ساختمان های بدون اسکلت هستند که نزدیک به چهارمیلیون واحد مسکونی است.اگر هرواحد را سه ونیم نفر رقم بزنیم آمار بالایی از جمعیت در خطر هستند .

دکتر بیت اللهی در پاسخ به این سوال که وضعیت ما نسبت به کشورهایی مانند ژاپن چگونه است؟ادامه داد:دانش زلزله به صورت تئوری در تراز بالایی قرار دارد ولی سیستم مدیریتی که نظارت در کیفیت مصالح وکنترل شیوه ساخت را برعهده دارد ضعیف است .وقتی زلزله می آید همه توجه به زلزله جلب می شود وپیوستگی کاردر مورد احتمال وقوع سایر نقاط کم میشود .

در سال گذشته حدود دویست تا سیصد دستگاه ثبت لرزه به تجهیزات اضافه شد که تلاش بیشتری رامی طلبد.

«چرخ» به تهیه کنندگی الهه بهبودی به صورت هفتگی شنبه ها ساعت 21 از شبکه چهار سیما پخش می شود.